 |
| Tàu USS Gerald R. Ford. (Nguồn: Topwar) |
Mùa hè năm 2021, Hải quân Hoa Kỳ đã thực hiện một thí nghiệm không tưởng: Triển khai tấn công một trong những tàu chiến của chính mình. Họ neo tàu sân bay USS Gerald R. Ford hoàn toàn mới ngoài khơi, và thực hiện một loại vụ nổ, đỉnh điểm là 40.000 pound thuốc nổ TNT đập vào thân tàu. Các cuộc thử nghiệm được thiết kế để đảm bảo tàu sân bay này Ford đủ năng lực để bảo vệ thủy thủ đoàn gồm 5.000 người của mình - nhiều hơn tổng số quân nhân thiệt mạng trong sự kiện Trân Châu Cảng.
Trong hơn 80 năm, Hải quân Hoa Kỳ đã vận hành hạm đội tàu sân bay lớn nhất và mạnh nhất thế giới; 11 tàu của hạm đội này mang theo hơn 400 máy bay chiến đấu và có tổng cộng hơn 55.000 thủy thủ đoàn. Phần lớn hạm đội bao gồm 10 tàu sân bay lớp Nimitz được chế tạo từ những năm 1960 đến những năm 1990. Đến những năm 2000, thiết kế thời kỳ những năm 50 của Nimitz đã kìm hãm việc áp dụng các công nghệ hiện đại. Nimitz sử dụng máy phóng hơi nước để phóng máy bay, một hệ thống liên quan đến việc dẫn hơi nước qua các đường ống lớn, cồng kềnh từ nồi hơi đến các bể chứa ngay dưới sàn bay. Và các tàu sử dụng thiết kế lò phản ứng hạt nhân Westinghouse A4W cũ hơn, chiếm nhiều không gian bên trong tàu hơn so với các lò phản ứng thế hệ mới hơn và không thể hỗ trợ nhu cầu năng lượng ngày càng tăng của tàu sân bay, đặc biệt là khi máy tính, cảm biến và vũ khí năng lượng định hướng trong tương lai làm tăng thêm nhu cầu năng lượng.
Năm 2008, Hải quân đã đặt hàng lớp tàu sân bay mới đầu tiên sau 40 năm. Lớp Ford được thiết kế để bổ sung và cuối cùng là thay thế các tàu sân bay Nimitz bắt đầu từ năm 2026. USS Gerald R. Ford là tàu sân bay đầu tiên thuộc loại mới này, được gọi là lớp Gerald R. Ford. Các tàu này cũng được thiết kế để có tuổi thọ cực kỳ dài: trong khi các tàu sân bay Nimitz được thiết kế để phục vụ trong 40 năm, Hải quân Hoa Kỳ hy vọng có thể kéo dài hơn 90 năm phục vụ của các tàu mới bằng cách giúp cho chúng dễ cập thích nghi với công nghệ mới.
Với chiều dài 1.092 feet và chiều rộng 252 feet, các tàu sân bay lớp Ford có kích thước gần bằng các tàu tiền nhiệm của chúng, nhưng có trong lượng dự kiến nhẹ hơn 4.000 tấn; tương đương với toàn bộ một tàu chiến ven biển lớp Freedom. Việc giảm trọng lượng chủ yếu đến từ lắp đặt các lò phản ứng nhỏ hơn và số lượng chức năng tự động hóa tăng lên giúp giảm 20% thủy thủ đoàn và loại bỏ một số thiết bị và vật tư cần thiết để duy trì họ. Một điểm khác biệt đáng kể là thiết kế tàu được bố trí lại giúp thủy thủ đoàn dễ dàng di chuyển máy bay và đạn dược trên sàn bay.
 |
| Tàu USS Gerald R. Ford sẽ thay thế các tàu khác của Hải quân Mỹ từ 2026 (Nguồn Topru) |
Tuy nhiên, thiết kế bên trong tàu không giống nhiều so với lớp Nimitz. Các tàu sân bay Ford được tích hợp nhiều cải tiến công nghệ để tối đa hóa hiệu quả hiện tại và cho phép cập nhật trong tương lai. Công nghệ mới quan trọng nhất là Hệ thống phóng máy bay điện từ (EMAL) của Hải quân, sử dụng điện để sạc một hàng chùm tia chạy dọc theo chiều dài của sàn bay. Các chùm tia tạo ra từ trường mạnh có thể tăng tốc một tàu con thoi, được gắn vào bánh đáp của máy bay, nhanh chóng chạy dọc theo chiều dài của chúng, phóng nó ra khỏi
Hệ thống EMALS mới tạo ra sự cất cánh mượt mà hơn, giúp giảm hao mòn cho phi công và máy bay. EMALS cũng nhanh hơn hệ thống hơi nước cũ, khoảng thời gian giữa các lần phóng máy bay đã rút xuống còn 45 giây.
Các thiết bị mới khác bao gồm hệ thống radar đa chức năng mới, AN/SPY-3, được thiết kế để phát hiện tên lửa hành trình chống hạm bay thấp đang bay tới; hệ thống bánh răng hãm máy bay tiên tiến mới (AAG ) để làm chậm máy bay khi chúng hạ cánh trên boong tàu; và thang nâng vũ khí mới để vận chuyển vũ khí từ sâu bên trong ruột tàu đến máy bay đang chờ.
Ở cấp độ cơ bản nhất, tàu sân bay là những chiếc thuyền lớn có đường băng; hỏa lực thực sự của chúng nằm ở phi đội trên tàu. Phi đội trên tàu sân bay số 8 (CVW-8) của USS Ford bao gồm hơn 70 máy bay cánh cố định, cánh quạt nghiêng và trực thăng. Một phi đội trên không hiện đại, như phi đội trên USS Gerald R. Ford , bao gồm ba phi đội máy bay chiến đấu một chỗ ngồi F/A-18E Super Hornet và một phi đội máy bay chiến đấu hai chỗ ngồi F/A-18F Super Hornet. Mỗi phi đội đều có khả năng chiến đấu không đối không và không đối đất. Khi F-35C Lightning II gia nhập hạm đội, các máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm mới hơn đang thay thế những chiếc Super Hornet cũ hơn; khoảng một nửa số phi đội máy bay chiến đấu cuối cùng sẽ vận hành F-35C.
Máy bay chiến đấu Super Hornet của Ford mang theo nhiều loại tên lửa không đối không để tấn công máy bay, máy bay không người lái và tên lửa của đối phương. Tên lửa hồng ngoại tầm ngắn AIM-9X Sidewinder lý tưởng để chống lại máy bay không người lái hoặc trong không chiến với máy bay chiến đấu có người lái; tên lửa dẫn đường bằng radar AIM-120 AMRAAM có thể tấn công các mối đe dọa cách xa 90 dặm. Một chiếc F/A-18E/F có thể được trang bị tới chín tên lửa không đối không cùng một lúc, nhiều hơn bất kỳ máy bay chiến đấu nào khác của Hoa Kỳ. Năm 2024, Hải quân chính thức đặt biệt danh cho một chiếc Super Hornet được trang bị bốn tên lửa AIM-9X và năm tên lửa AIM-120 là "Murder Hornet" theo tên của loài ong bắp cày khổng lồ được phát hiện ở Tây Bắc Thái Bình Dương năm 2020.
Cùng lúc đó, Hải quân đang thử nghiệm tên lửa không đối không mới đầu tiên sau 40 năm, Tên lửa chiến thuật tiên tiến chung AIM-260, cuối cùng sẽ thay thế AMRAAM. Năm 2024, họ đã tiết lộ AIM-174B, phiên bản không đối không của tên lửa đánh chặn SM-6 trên tàu. Nó có tầm bắn hơn 200 dặm, xa gấp đôi so với các tên lửa trước đây. Hai tên lửa này sẽ cho phép các máy bay chiến đấu của Hải quân "vượt mặt" các máy bay phản lực của Trung Quốc và Nga, nhắm mục tiêu ở tầm cực xa.
Super Hornet có thể nhắm mục tiêu vào các tàu bằng tên lửa chống hạm AGM-84 Harpoon cũ hơn và Tên lửa chống hạm tầm xa AGM-158C mới, sử dụng trí tuệ nhân tạo để phát hiện, phân loại và sau đó trốn tránh hệ thống phòng thủ của đối phương, tự động nhắm vào các mục tiêu như tàu sân bay hoặc tàu chở quân. Các máy bay chiến đấu trên tàu cũng có thể rải mìn bằng hệ thống mìn Quicksink, biến một quả bom nổ mạnh nặng 2.000 pound thành một quả mìn thông minh nhắm vào cả tàu chiến mặt nước và tàu ngầm. Đối với các mục tiêu trên bộ, F/A-18E/F có thể mang theo nhiều loại bom và tên lửa, bao gồm bom nổ mạnh không điều khiển đa năng, loạt bom dẫn đường bằng laser Paveway, bom dẫn đường bằng vệ tinh JDAM, bom lượn Joint Standoff Weapon AGM-154 và tên lửa hành trình tấn công mặt đất SLAM-ER.
Một phi đội không quân thường bao gồm năm máy bay tấn công điện tử EA-18G Growler. Một biến thể của Super Hornet, Growler được thiết kế để định vị, nhận dạng và sau đó tấn công các hệ thống radar mặt đất của đối phương. Sau khi phi công định vị được một cơ sở của đối phương, Growler có thể gây nhiễu radar - khiến thiết bị này không thể phát hiện máy bay hoặc thực hiện một cuộc tấn công động lực bằng tên lửa chống bức xạ AARGM-ER.
Phần còn lại của phi đội không quân bao gồm bốn E-2D Advanced Hawkeye - một radar bay cũng có thể giúp chỉ đạo phi công trong một trận không chiến ở tầm xa. Mười chín trực thăng MH-60S và MH-60R Seahawk được phân công cho hạm đội tàu chiến đi cùng Ford, được gọi là nhóm tấn công tàu sân bay. Một số bay trực tiếp từ tàu sân bay trong khi những chiếc khác được phân công cho tàu tuần dương, tàu khu trục và các tàu chiến khác. Seahawks có thể thực hiện các nhiệm vụ tấn công mặt nước, vận chuyển lực lượng biệt kích SEAL của Hải quân, chuyển tiếp vật tư giữa các tàu và săn tàu ngầm. Cuối cùng, một cặp máy bay cánh quạt nghiêng CMV-22B Osprey hoạt động như tàu chở hàng tầm xa của tàu, vận chuyển người, vật tư và thậm chí cả thư từ từ một cảng gần đó đến tàu sân bay trên biển.
Theo tác giả bài viết, trong khi một tàu sân bay hiện đại được bảo vệ bởi đội vệ binh gồm các tàu tuần dương, tàu khu trục và thậm chí là tàu ngầm, bản thân con tàu lớp Ford, với việc được trang bị đa dạng thiết bị như vậy, vẫn có thể trở thành mục tiêu của tên lửa hành trình chống hạm, tên lửa siêu thanh và thậm chí là tên lửa đạn đạo, những vũ khí như vậy có thể xuyên qua hệ thống phòng thủ của tàu sân bay. Tuy nhiên, Gerald R. Ford đã sống sót sau các cuộc thử nghiệm sốc năm 2021 chỉ với thiệt hại bề ngoài, chứng minh rằng con tàu lớn này có thể chịu được một cú suýt trúng từ một vũ khí lớn như tên lửa đạn đạo chống hạm DF-21 của Trung Quốc và vẫn có thể tiến hành các hoạt động bay.
Với kích thước, sức mạnh, phi hành đoàn và phi đội máy bay khổng lồ, Ford có thể tiến hành nhiều nhiệm vụ liên tiếp như không kích vào các mục tiêu được bảo vệ nghiêm ngặt hôm nay, chống lại một cuộc tấn công phức tạp trên không-trên biển-tàu ngầm hôm sau và giải cứu thường dân khỏi thảm họa thiên nhiên 1 ngày tiếp sau đó. Đây là vũ khí linh hoạt nhất từng được tạo ra và có thể cho tới nay chưa có loại vũ khí nào tương tự trên thế giới.
-----
(*) Kyle Mizokami là một cây bút về các vấn đề quốc phòng và an ninh và đã làm việc tại Popular Mechanics từ năm 2015. Các bài viết của Kyle đã xuất hiện trên The Daily Beast, US Naval Institute News, The Diplomat, Foreign Policy, Combat Aircraft Monthly, VICE News và nhiều nơi khác. Ông sống tại San Francisco.
